İkinci Afyon Savaşı ( 1856 - 1860 )

    II. Afyon Savaşı, 1856 – 1860 yılları arasında Çin ile Birleşik Krallık ve Fransa arasında gerçekleşen önemli bir çatışmadır. Bu savaş, Batılı devletlerin Çin üzerindeki ticari ve siyasi baskılarını artırdığı dönemin en kritik olaylarından biridir.

Savaşın Nedenleri

• İngilizler, Çin’deki ticaret haklarını genişletmek istiyordu.

• 1856’da Çinli görevlilerin Arrow adlı gemiye çıkarak İngiliz bayrağını indirmesi, İngiltere için savaşı yeniden başlatma bahanesi oldu.

• Bir Fransız misyonerin Çin’in iç bölgelerinde öldürülmesi, Fransa’nın da İngiltere’nin yanında savaşa katılmasına yol açtı.

Taraflar

• Çing Hanedanı ( Çin )

• Birleşik Krallık

• Fransa İmparatorluğu

    Komutanlar arasında İngiliz Michael Seymour ve Fransız Jean-Baptiste Louis Gros gibi isimler yer alıyordu.

Önemli Gelişmeler

• 1857’de İngiltere ve Fransa askeri harekâta başladı.

• Çin, 1858’de Tientsin Antlaşması’nı imzalamak zorunda kaldı. Bu antlaşma ile:

  • Yabancı elçiler Pekin’de yerleşebildi.

  • Yeni limanlar ticarete açıldı.

  • Yabancılar Çin’in iç bölgelerinde seyahat edebildi.

  • Afyon ithali yasallaştırıldı.

• Çin antlaşmayı onaylamayı reddedince savaş yeniden başladı.

• 1860’ta müttefikler Pekin’i ele geçirip imparatorun yazlık sarayını yaktılar.

• Sonunda Çin, Pekin Sözleşmesi ile Tientsin Antlaşması’na uymayı kabul etti.

Sonuçları

• Çin, Batılı devletlere büyük ticari ve siyasi imtiyazlar vermek zorunda kaldı.

• Afyon ticareti tamamen serbest hale geldi.

• Bu savaş, Çin’in Batı karşısında giderek zayıfladığını ve “yarı-sömürge” durumuna sürüklendiğini gösteren önemli bir dönüm noktası oldu.

Afyon Savaşlarının Çin Tarihine Etkileri

Ticari ve Ekonomik Etkiler

• Nanjing Antlaşması ( 1842 ) ile İngiltere, Hong Kong’u aldı ve beş limanı ticarete açtırdı.

• II. Afyon Savaşı sonrası Tientsin Antlaşması ( 1858 ) ve Pekin Sözleşmesi ( 1860 ) ile Batılı devletler daha fazla liman açtırdı, afyon ithali yasallaştı ve yabancılara geniş ayrıcalıklar tanındı.

• Çin ekonomisi Batı’ya bağımlı hale geldi; gümrük gelirleri ve ticaret kontrolü büyük ölçüde yabancıların eline geçti.

Siyasi ve Askerî Etkiler

• Çing Hanedanı’nın otoritesi ciddi şekilde sarsıldı.

• Batılı devletler Çin’in iç işlerine müdahale edebilecek konuma geldi.

• Pekin’in yazlık sarayının yakılması, Çin halkında büyük bir aşağılanma duygusu yarattı.

Kültürel ve Toplumsal Etkiler

• Afyon tüketimi yaygınlaştı, toplumda sağlık ve üretkenlik sorunları arttı.

• Çin halkı Batı karşısında kendi devletinin zayıflığını görerek reform ihtiyacını daha güçlü hissetti.

• Bu dönemde Batı teknolojisi ve askeri gücü karşısında Çin’in geri kalmışlığı açıkça ortaya çıktı.

Reform Hareketlerine Etkisi

• Afyon Savaşları, Çin’de “Kendi Kendini Güçlendirme Hareketi” ( Self-Strengthening Movement ) gibi reform girişimlerini tetikledi.

• Amaç, Batı’nın teknolojisini ve askeri yöntemlerini öğrenerek Çin’i yeniden güçlendirmekti.

• Ancak reformlar sınırlı kaldı; Batı ile eşit bir güç dengesi kurulamadı.

Uzun Vadeli Sonuçlar

• Çin, 19. yüzyıl boyunca Batılı devletlerin ve Japonya’nın baskısı altında kaldı.

• Afyon Savaşları, Çin’in “Yüzyıllık Aşağılanma” ( Century of Humiliation ) döneminin başlangıcı olarak kabul edilir.

• Bu süreç, Çin’in modernleşme çabalarının ve milliyetçi hareketlerinin temelini oluşturdu.